هواکشت (Aearoponic)
سیستم آئروپونیک (هواکشت) پیشرفته‌ترین روش در زمینه کشت‌های گلخانه‌ای و بیوتکنولوژی است.آئروپونیک Aeroponic، در واقع فرآیندی از رشد گیاه در محیطی از مه، بدون استفاده از خاک یا هر بستر دیگری است. این روش یک تکنولوژی جدید برای تولید بیشتر فرآورده‌های گیاهی و افزایش سرعت رشد گیاه محسوب می‌شود.
با این روش، گیاه بدون نیاز به بستر به رشد فوق‌العاده‌ای دست پیدا می‌کند و ساده‌ترین و مطمئن‌ترین راه برای افزایش بازدهی در تولید محصولات گلخانه‌ای است. در این سیستم، ریشه‌ها در هوا معلق است و محلول غذایی به صورت کوچک‌ترین ذرات قابل جذب توسط ریشه در اختیار گیاه قرار می‌گیرد. از طرف دیگر، گازها و مواد غذایی مورد نیاز گیاه ـ که اغلب فاکتورهای محدودکننده رشد در سیستم‌های خاکی و هیدروپونیک (آب کشت) است- به طور کامل در اختیار گیاه قرار می‌گیرد.
در آئروپونیک، مواد مغذی و آب به صورت ذرات ریز پودرمانندی به ریشه گیاه منتقل می‌شود و از آنجا که مقادیر بیشتری اکسیژن و مواد مغذی در اختیار گیاه قرار می‌گیرد، منجر به رشد سریع آن می‌شود. یک خاک فشرده، تنها 30 درصد به ریشه‌ها اکسیژن می‌رساند در حالی که در سیستم هیدروپونیک 50 درصد و در سیستم آئروپونیک، امکان اکسیژن‌رسانی تا 99 درصد نیاز واقعی گیاه وجود دارد.
براساس شواهد موجود، رشد گیاه در سیستم هیدروپونیک، دو برابر بیش از کشت خاکی و در سیستم آئروپونیک، تا چندین برابر سریع‌تر از بقیه سیستم‌های رشد است. کاهش چشمگیر میزان آب موردنیاز گیاه در این روش یکی از مهم‌ترین مزایای سیستم محسوب می‌شود. در واقع گردش محلول مغذی و آب در سیستم و نیز در اختیارگذاشتن آن تنها در موقع نیاز گیاه و نه مازاد بر آن و نیز ریزبودن ذرات جهت افزایش سطح جذب توسط ریشه، عمده دلایل کاهش مصرف آب و محلول غذایی محسوب می‌شود.
مزایای سیستم آئروپونیک شامل:
1. صرفه جویی در آب، محلول غذایی و انرژی در حد چشمگیر به میزان 80%
2.رشد زیاد ریشه به دلیل دسترسی ریشه ها به اکسیژن زیاد و افزایش سطح جذب مواد مغذی
3.نگهداری آسان سیستم
4. شتاب بخشیدن به سیکل های کاشت به دلیل افزایش سرعت رشد و بلوغ
5.ارزانتر بودن این سیستم نسبت به هیدروپونیک هوشمند به میزان 10 تا 15 درصد
6. کنترل حرارت محیط گلخانه از طریق کنترل دمای محیط ریشه
7.ایجاد در آمد و صرفه جویی در خروج ارز از کشور از طریق تولید پایه های مادری وارداتی گیاهان زینتی نظیر گل رز
8. فراهم کردن یک محیط ضد پاتوژن و علف هرز جهت رشد بهینه گیاه و در نتیجه کاهش مصرف آفت کش و علف کش
9.افزایش بو، طعم و طراوت محصولات
10.امکان دسترسی گیاه به دی اکسید کربن به میزان 100% جهت فرآیند فتوسنتز
11.مواد ریشه ای بدون خاک و ارگانیسم های خاکزی یا آلودگی با گونه های خارجی
12.ارزش بالا از لحاظ آموزشی و جمع آوری اطلاعات واقعی از گیاهان در رشد آنها و نیز امکان کار شیمیایی یا بافت شناسی روی گیاهان
کاربردهای آئروپونیک شامل:
**استفاده از این سیستم برای تکثیر قلمه هائی است که به سختی ریشه دار می شوند. نظیر: گردو، زیتون ، پسته ،سیب، مرکبات،برخی از گیاهان مهم و استراتژیک داروئی نظیر سرخدار و... . بطوریکه علاوه بر کاهش یک سومی طول مدت رویش، باعث افزایش درصد موفقیت قلمه در ریشه زائی می گردد.این مزیت برای وزارت کشاورزی که احتیاج دائم به پرورش قلمه دارد، اهمیت چشمگیری دارد.
سیستم آئروپونیک (هواکشت) پیشرفته‌ترین روش در زمینه کشت‌های گلخانه‌ای و بیوتکنولوژی است.آئروپونیک Aeroponic، در واقع فرآیندی از رشد گیاه در محیطی از مه، بدون استفاده از خاک یا هر بستر دیگری است
**برخی از گیاهان نظیر:سرخدار و مینی تیوبر که از طریق کشت بافت تکثیر می گردند، برای آداپته شدن، به مدت زمان نسبتاً زیادی احتیاج دارند که این سیستم این زمان را به حداقل می رساند و در ضمن مشکل ریشه زائی سخت قلمة سرخدار را نیز برطرف می نماید.
**سرخدار،گیاهی است کمیاب که در درمان سرطان بسیار مۆثر است.
**گردش محلول مغذی و آب در سیستم ، که این خود حسن بزرگی از لحاظ کاهش مصرف آب و محلول غذائی محسوب می شود.بطوریکه در حدچشمگیری (80%) صرفه جوئی در مصرف آب و محلول غذائی صورت می گیردو با توجه به آب وهوای نیمه خشک و کمی منابع آب در کشورمان ، اهمیت بسزائی دارد.
**با توجه به آنکه این سیستم روشی است بدون بستر ، در نتیجه هزینه تهیه بستر ، که خود هزینه بالائی را برای گلخانه دار به دنبال دارد ، حذف می شود.بر همین اساس هزینة جاری گلخانه دار10 تا 15% کاهش می یابد.
**گیاهانی که تکثیرشان از طریق زایشی به سختی انجام می گیردویا نیاز به مدت زمان بیشتری جهت تکثیر دارند ،از طریق این روش و به طریق رویشی براحتی تکثیر می یابند. مانند:زعفران،مینی تیوبر،ارکیده،بنفشه آفریقائی و …
**در این روش می توان تراکم کاشت را بالا برد به طور مثال تولید مینی تیوبر توسط آئروپونیک در هر متر مربع 2049 عدد می باشد در حالیکه در روش های عادی تنها 100 عدد می باشد که این رقم قابل توجهی است.
**گیاهانی نظیر توت فرنگی که تکثیرشان از طریق هیدروپونیک به دلیل تجمع عناصر غذایی در اطراف ریشه با مشکل روبرو می شود را می توان از این روش تکثیر نمود. بدین ترتیب رشد توت فرنگی در آئروپونیک سریع تر و عملکرد بیشتر خواهد بود.
**گیاهانی نظیر زعفران که در شرایط مزرعه نیاز به تعداد زیادی کارگر داشته و بسیار وقت گیر است را می توان از طریق این سیستم تکثیر نموده و با این روش غلظت رنگدانه قرمز را در کلاله بدست آمده بالا برد.